به نقل از «مهر»

وقتی حریم‌های اجتماعی برداشته شوند ضریب حیا کم می‌شود

تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۲۶۴۶۲

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه- فاطمه کهربائی: حیا، از صفات نیک و فضائل اخلاقی به معنای شرم کردن از ارتکاب زشتی‌ها. حیا حالتی نفسانی است که موجب متانت و وقار و خودداری از انجام رفتار ناپسند می‌گردد. در روایات شیعه، حیا کلید خوبی‌ها، سبب پاکدامنی و مانع کارهای زشت قلمداد شده و عقل و ایمان از اسباب آن برشمرده شده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین به مواردی از حیای ناپسند همچون حیا ورزیدن از تحصیل علم، شرم از کسب درآمد حلال، خدمت به مهمان، احترام به پدر و مادر و نیز طلب حقوق خود اشاره شده است.

حیا، از صفات کمالیه است که در هر شخص به نسبتی وجود دارد. حیا سبب پاکدامنی انسان، مخصوصاً زن می‌باشد. حیا زمینه‌ی تقویت ایمان و از ضروریات دین است که شخصیت انسان را بالا می‌برد. داشتن حیا مورد رضای خدای عزّوجل است. حیا میزان تعادل زندگی، مانع از فروپاشیدن خانواده و باعث تعدیل رفتارهای اجتماعی می‌شود.

در این خصوص با حجت الاسلام و المسلمین سید مصطفی حسینی نسب از اساتید حوزه علمیه قم و دانشگاه به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

حجت الاسلام مصطفی حسینی نسب در خصوص مفهوم شناسی واژه «حیا» در گفتگو با مهر بیان داشت: حیا در لغت زبان عربی در مقابل وقاحت استفاده می‌شود و معادل فارسی وقاحت به معنای بی‌شرمی و حیا به معنای شرمساری است. در اخلاق، حیا حالتی نفسانی است که باعث خودداری از انجام برخی کارها می‌شود. یعنی خودداری از انجام امور ناپسند.

وی در خصوص عوامل مؤثر در ایجاد حیا گفت: وقتی در آیات و دین بررسی کنیم، حیا عوامل مختلفی می‌تواند داشته باشد. مثلاً ممکن است علت حیا ترس از سرزنش دیگران باشد یا ممکن است از ترس از آبروی شخصی خود در موقعیت شغلی اش باشد که همگی نوعی حیا هستند که به خاطر انگیزه‌ای آن کار را انجام نمی‌دهد. منتها وقتی در آیات و روایات تمرکز می‌کنیم می‌بینیم مفهوم حیا عوض نشده است ولی منشأ پیدایش حالت این است که انسان خود را در محضر خدا می‌بیند می‌گوید چون خدا او را می‌بیند از انجام این کار حیا می‌کند. به نظر می‌رسد معنای لغت حیا در دین هم همین بوده است اما تفاوت آن در منشأ پیدایش حیا است. یعنی به جای ترس از آبروی خود یا سرزنش دیگران، علت اصلی عدم انجام کار مورد نظر حاضر و ناظر دیدن خدا باشد. پس تفاوت‌، در جنبه انگیزه است. مثلاً شیخ مفید در کتاب امالی صفحه ۶۷ نقل کرده است که وقاحت با هر چیزی همراه بشود آن چیز را زشت می‌کند و حیا با هر چیزی همراه بشود آن را زیبا می‌کند.

وی افزود: برای مثال امیرالمومنین علیه السلام بین حیا و نجابت ارتباط بر قرار می‌کنند و می‌فرمایند کسی که حیا دارد از انجام برخی کارها خود را نگه می‌دارد. اگر فرد دیندار باشد جنبه الهی هم پیدا می‌کند. وقتی بیشتر در روایات عمیق می‌شویم، چندین سبب را برای حیا می‌توانیم در نظر بگیریم یکی از عوامل ایجاد حیا عقل است. مثلاً در روایتی داریم که راهبی مسیحی از پیامبر در مورد عقل سوال کرد. پیامبر در جواب عقل را مسبب حیا دانستند و فرمودند هر کس عقل داشته باشد از انجام برخی امور خودداری می‌کند، یکی دیگر از عوامل حیا ایمان است که در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است که ایمان باعث می‌شود که انسان برخی کارها را انجام ندهد.

این کارشناس دینی اضافه کرد: از دیگر موانعی که برای ایجاد حیا نیز ذکر شده است حریم‌های اجتماعی است. در روایتی از امام کاظم علیه السلام داریم که فرمودند که شما هر گاه با دوستان رابطه برقرار می‌کنید حریمی را حفظ کنید. اگر آن حریم را زیرپا بگذارید دوستان شما کارهایی را که حیا می‌کردند انجام بدهند را انجام می‌دهند. پس نتیجه می‌گیریم که حریم‌های اجتماعی وقتی که برداشته شوند و قبح‌های اجتماعی از بین بروند ضریب حیا کم می‌شود.

حسینی نسب خاطر نشان کرد: یکی دیگر از عوامل کاهش حیا، نیاز و فقر است. در روایتی از امام صادق علیه السلام در کتاب کافی جلد صفحه ۱۴۸ آمده است که دست نیاز به سوی دیگران داشتن حیا را از بین می‌برد. پس فقر مقابل حیا است. سومین عامل سخن زیاد است و عامل دیگر از بین رفتن حیا در کلام امام رضا علیه السلام شراب خواری است.

این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: اصل حیا خوب است ولی همیشه حیا خوب نیست. مثلاً حیا از درخواست حق واقعی خود باعث از بین رفتن حق می‌شود و گذشت از حق نتیجه‌ای جز جری تر شدن ظالم ندارد. در روایتی از پیامبر اکرم (ص) در کتاب کافی جلد صفحه ۱۱۱ آمده است که هیچ کاری را از روی ریا انجام نده ولی از حقت از روی حیا نگذر.

وی تصریح کرد: یکی از دیگر از مواردی که حیا مذموم است در سوال پرسیدن است از چیزی که نمی‌دانیم. همچنین در کسب درآمد حلال حیا مذموم است و نباید از کسب مال حلال حیا کرد. از درخواست کردن از خداوند هم نباید حیا کرد و همه چیز را باید از خداوند درخواست کرد که در روایت داریم حتی بند کفش خود را از خدا بخواهید. یکی دیگر از مواردی که حیا مذموم است خدمت به خانواده است که در روایات ذکر شده است که مردی از خدمت به خانواده خود در مقابل امام صادق خجالت کشید ولی امام صادق علیه السلام او را از حیا کردن از خدمت به خانواده منع کردند.

وی در خصوص نقش حاکمیت و مردم در نهادینه سازی حیا در جامعه بیان داشت: حاکمیت نقش زمینه سازی را دارد و کار اصلی توسط مردم انجام می‌گیرد. اما حاکمیت می‌تواند بسترهایی که باعث تقویت حیا و ایمان می‌شود را گسترش دهد. هرچه فرهنگ عقلانیت در جامعه رشد کند حیا بالاتر می‌رود.شاید حاکمیت نتواند مردم را وادار به حیا کند ولی می‌تواند عواملی که باعث ایجاد حیا در جامعه شود را ایجاد کند و موانع آن را کاهش دهد. برای مثال اگر حاکمیت بتواند ضریب فقر را پایین بیاورد طبیعتاً مانع حیا را کاهش داده است پس انتظار ما از حاکمیت بحث زمینه سازی در حیا است.

وی افزود: بخش‌هایی از این مسأله نیز مربوط به بحث روانشناختی جامعه می‌شود. برای مثال وقتی در جامعه نقش‌های تعریف شده برای بانوان محدود باشد، متناسب با همان روابط محدود، حیا در دین تعریف شده است اما وقتی نقش‌های جدیدی در جامعه برای زن تعریف می‌شود باید حیا هم در آن نقش‌ها تبیین شود.

این پژوهشگر اظهار داشت: عنصر دیگر جامعه، خانواده است و نوع رفتار در خانواده بسیار در جامعه تأثیر دارد. در نتیجه بخشی از وظیفه در اختیار خود افراد، برخی در اختیار خانواده و برخی وظایف مربوط به حاکمیت است. اما سوالی که مطرح می‌شود این است که خانواده‌ها چرا موفق نبوده اند؟ نخبگانی که باید برای نقش‌های جدید اجتماعی حیا را تعریف می‌کردند و حکمرانی که باید بسترسازی ایجاد حیا انجام می داده است همگی در نهادینه سازی حیا در جامعه نقش داشته و دارند.

کد خبر 5531931

منبع: مهر

کلیدواژه: شیخ مفید مصطفی حسینی امام کاظم علیه الاسلام عفاف و حجاب حجاب و عفاف فقر عدالت اجتماعی عدالت اقتصادی قرآن کتاب قرآن کریم انقلاب اسلامی ایران صحیفه سجادیه امام حسن مجتبی ع سازمان تبلیغات اسلامی حجاب و عفاف ایران استرالیا امام زمان حضرت مهدی عج قران پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی آیت الله خامنه ای علیه السلام امام صادق ایجاد حیا نقش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۲۶۴۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

علی ربیعی: تعطیلی روز شنبه توطئه نیست /بستن فضای مجازی چه خاصیتی دارد؟ وقتی خودتان هم در شبکه های مجازی هستید و تیک آبی و خاکستری می گیرید

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، علی ربیعی، وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی که در نشست «بررسی تاثیر سیاستهای اقتصادی و اجتماعی در رشد و توسعه اقتصادی در فضای فناوری اطلاعات» که از سوی گروه علمی تخصصی اقتصاد رسانه «انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات» برگزار شده بود، سخن می گفت، با بیان اینکه متاسفانه از روز اولی که اینترنت در کشور ما آمد، دائما به دنبال آسیب شناسی بودیم و بحث های اندکی به مساله فرصتهای نهفته در آن پرداختند، گفت: این نگاه عمدتا ناشی از سطح فردی و بررسی تاثیر آن بر رفتارهای فردی بوده و از روز اول با نگاه آسیب شناسانه به سمت آن رفتیم و تنها حوزه ای که برای ما اهمیت داشته،رفتارهای فردی بوده است. در واقع با مشاهده رفتارهایی که خلاف سنتها و ارزشهای مالوف ما بوده، نوعی احساس خطر ایجاد شده است.

دوران دو رئیس قبلی قوه قضائیه، یکی از دورانهای بسیار تلخ فضای مجازی بود

بنابر روایت جماران، وی با بیان اینکه در سطح بعد باید آیین نامه ها و سیاست گذاری ها را بررسی کرد، توضیح داد: برای نمونه، قانون مجلس و آیین نامه هایی که قوه قضائیه مطرح می کند به این مسائل می پردازند و دوره دو رئیس قبلی قوه قضائیه یکی از دورانهای بسیار تلخ فضای مجازی بود و بیشترین فشارها بر گسترش فضای مجازی در این دوران ها سامان گرفته بود.

ربیعی با تاکید بر ضرورت توجه به فلسفه حکمرانی فضای مجازی و حوزه تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی ، گفت: فهم این سطح به ما کمک می کند که دریابیم چه اتفاقی در حوزه سیاست گذاری ها و همچنین رابطه مردم با فضای مجازی و تکنولوژی اطلاعاتی می افتد. درک این سطح به ما برای فهم علل اتفاقات کمک می کند. به تعبیری باید بررسی کرد عوامل و عناصر اصلی فلسفه حکمرانی دیجیتال و تکنولوژیهای ارتباطی، چه عواملی هستند.

وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: میان رویکردها و استراتژی های فلسفه ساز حکمرانی کشور، میان استراتژی بقا و توسعه گرفتار شده ایم. این وضعیت کنشها و سیاستهای ما را تحلیل می کند. از دهه ۷۰ این بحث بود که آیا می خواهیم خودمان را کماکان بسط دهیم به سطح جهان را قدرت خود را حفظ کنیم، آن زمان جمعبندی شد که ما هم توسعه و هم بقا می خواهیم. اما متاسفانه در روندی که طی شد، فلسفه بقا بر فلسفه توسعه کشور چربیده است.

استراتژی بقا باعث شده سیاستهای امنیتی در امر فضای مجازی چربیده است/ از ساحت تکنولوژی های ارتباطی امنیت زدایی کنیم

وی توضیح داد: وقتی فلسفه حکمرانی ما بقا است، تمام تکنولوژی ها بر اساس آن سنجیده می شود. استارتاپها را این گونه ارزیابی می کنند. نسبت مردم با فضای مجازی، در همین ارتباط سنجیده می شود. ما باید این نکته را درک کنیم؛ می توانستیم درباره تکنولوژی های اطلاعاتی و فضای مجازی بحث اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و امنیتی کنیم، اما استراتژی بقا ما را به سمتی برده است که سیاستهای امنیتی بر سایر سیاستها در امر فضای مجازی چربیده و این گرفتاری اصلی ما است. باید از ساحت تکنولوژی های ارتباطی امنیت زدایی کنیم. وقتی نگاه و فلسفه این گونه جلو می رود، به رغم هر اسمی که بر توسعه می گذاریم، تحمل الزامات و نتایجش را نداریم و بنابراین عملا به جایی نمی رسیم؛ چرا که فلسفه بقا حاکم است.

ربیعی با بیان اینکه بنیانهای نظری و فلسفه وجودی حکمرانی ما گسترش پهنای باند اینترنت را بر نمی تابد، خاطرنشان کرد: حکمرانی ما می گوید پهنای باند را می خواهم، اما نه می تواند الزامات آن را رعایت کند و نه از نتایجش خوشش می آید. بنابراین پهنای باند ما عملا دچار مشکل می شود. آثار توسعه در فضای مجازی متاثر از این دیدگاه است و با جزمیتی که وجود دارد، شرکتهای استارتاپی ما تهدید محسوب می شوند. در حالی که اگر همه جهان بگویند هوش مصنوعی، آینده اقتصاد جهان و ثروت جهان تعداد مشاغل ما در خدمات شبکه های اجتماعی و فضای مجازی است، چون آن نگاه می ترسد، استارتاپ به جای اینکه سکو و جهش توسعه و اقتصاد کشور باشد، جهش وابستگی کشور و جهش دیدگاه هایی که ارزشهای نامالوف را دنبال می کنند تلقی می شود.

جریان پرقدرتی سالهاست که مقابل حاکمیت تفکر توسعه و پیشرفت ایستاده

وی با بیان اینکه جریان پرقدرتی سالهاست که مقابل حاکمیت تفکر توسعه و پیشرفت ایستاده و در عمل صرفا استراتژی «بقا» را دنبال می‌کند، تاکید کرد: عنصر اصلی تاثیرگذار بر سیاستگذاری این نکته است که ما دائما و ناچارا به فراز و نشیب و کشاکش و آیین نامه های مختلف می رسیم که متاثر از این عامل در حکمرانی است.

در این نشست که در دفتر روزنامه شرق برگزار شد، وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ارزیابی از فضای مناسب کار برای کارآفرینی در کشور، اظهارداشت: درباره اینکه چرا شکست خوردیم و کجاها موفق بودند، بحث های زیادی می شود. در حالی که این مساله بسیار ساده است. از دوره ۷۶ تا ۸۴ را می توانیم بررسی کنیم، دوره ۹۲ تا ۹۷ هم بررسی کنیم. نیازی به تحلیل و واکاوی های عمیق نداریم. این دو دوره که در آن سیاستها جامع نگر هستند و روابط بین الملل درست است و جامعه مدنی نفس می کشد، درخشان ترین دوران اقتصادی همان دوران است. از ۹۴ تا روی کار آمدن ترامپ، شکوفاترین دوران استارتاپی در ایران را داشتیم، شرکتهای دانش بنیان هم دوران خوبی داشتند. اما اکنون با بازی با کلمات، بحث دانشگاه های «حکمت بنیان» را مطرح می کنند و روشن نیست که این شاخص چگونه می خواهد سنجیده شود.

با تعابیری مانند دانشگاه «حکمت بنیان»، دل خوش می کنند

ربیعی گفت: با این کلمات که فریبایی دارد، دل خوش می کنند و تحت پوشش آنها آسوده می خوابند و تصور می کنند این کلمات برای ما خوشبختی و سعادت می آورند!

وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی اضافه کرد: یک تفکر ما را نیازمند توسعه و پذیرفتن نتایج و الزامات آن می داند و معتقد است باید برای مدیریت نتایج آن برنامه ریزی درست کرد، اما ما چون در این حوزه وارد نمی شویم، با بخشهای سنتی وارد چالش نمی شویم و چالش ما با بخشهایی است که مرتبط با فضای ارتباطی مبتنی بر شبکه های اطلاعاتی است.

تعطیلی شنبه توطئه نیست/تغییر سبک زندگی که در خیابان می بینید، توطئه نیست

ربیعی با بیان این اعتقاد که بسیار تاکید کرده ایم که تغییر سبک زندگی که در خیابان می بینید، توطئه نیست، بلکه تغییر ارزشها است، تصریح کرد: اینگلهارت هم مطالعه کرده و می گوید کل جوامع این تغییرات را دارند. در هر جامعه ای به شکلی است. تعطیلی جمعه و شنبه توطئه نیست بعد هم فضای مجازی را محل این توطئه تصور می کنند.

آنچه امروز می بینیم، نتیجه سیاستهایی است که خود ما اعمال کرده ایم

به گفته وی؛ تغییر ارزشی را می بینند، اما چون علت یابی نمی توانند بکنند، آن را توطئه می دانند. در حالی که بخشی از تغییرات ارزشی، جهانی و طبیعی است. بخشی از آن هم حاکی از سیاستهای خود ما است. آنچه که امروز می بینیم، نتیجه سیاستهایی است که خود ما اعمال کرده ایم.

ربیعی با بیان اینکه شرکتهای استارتاپی زمینه ساز ایجاد نوعی پیوندهای جهانی هستند که ما نه به الزامات آن تن می دهیم و نه نتایجش را می پذیریم، اظهارداشت: فضای شرکتهای استارتاپی در میان ۸۰میلیون نفر جمعیت تنگ است و فضای جهانی را می خواهد.

این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه اقتصاد آینده، بدون اقتصاد دیجیتال، ناقص است، توضیح داد: بیشترین میزان اشتغال را ما در آینده در بخش خدمات مبتنی بر تکنولوژی اطلاعاتی داریم. هم ثروت ایجاد می کند و هم موتور حرکت سایر بخشها می توانند رشد و توسعه یابند و هم میزان اشتغال را رشد می دهد و هر گونه کوتاهی در این زمینه رفتاری غیرامنیتی است که در واقع امنیت کشور و اشتغال و ثروت اندوزی کشور را به خطر می اندازد.

سخنگوی دولت پیشین ادامه داد: وقتی هر پدیده ای را محدود می کنیم و در جایی را می بندیم، چه هدفی داریم! وقتی با چشممان می بینیم اهدافمان محقق نمی شود، تداوم سیاستها چیست؟ هدف بستن فضای مجازی چیست؟ مگر سنجشها نشان نمی دهند که مردم تا چه میزان بالایی از فیلترشکن استفاده می کنند و نه از صداوسیمایی با این بودجه کلان! پس این محدودیتها و اختلالها چه خاصیتی دارند! همه تان هم که در شبکه های مجازی حضور دارید و تیک آبی و خاکستری هم می گیرید! این هم از آن تناقض ها است!

۲۷۲۱۹

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1899260